Derby Madrid: Dưới bóng Real 13 năm, giờ căng như dây đàn

Bi kịch được đẩy lên ở trận derby tại Bernabeu năm 2011: đội khách mở tỷ số 1-0, nhưng thủ môn Thibaut Courtois (được cho mượn từ Chelsea) bị truất quyền thi đấu. Real tận dụng lợi thế, thắng ngược 4-1, kéo dài thêm chuỗi hơn 5.000 phút thất vọng cho một bên và những chiến thắng “đến hẹn lại lên” cho bên kia.

Bước ngoặt đến ở chung kết Cúp Nhà vua 2013 ngay tại Bernabeu. Tập thể của Diego Simeone chơi lì lợm, kỷ luật, thắng 2-1 sau hiệp phụ. Khoảnh khắc thủ quân Gabi nhận cúp từ tay Quốc vương Juan Carlos — người vốn ủng hộ Real — khiến niềm vui của CĐV Atletico trở nên trọn vẹn. Từ đó, cán cân derby dần cân bằng. Tính cả Siêu cúp Tây Ban Nha và Siêu cúp châu Âu, 43 trận gần nhất ghi nhận Real thắng 16, hòa 15, Atletico thắng 12.

Những mùa gần đây, thế trận càng sít sao. Trước vòng 1/8 Champions League mùa trước, ba trận derby liên tiếp đều hòa 1-1. Real thắng 2-1 ở lượt đi tại Bernabeu, thua 0-1 ở lượt về, rồi đi tiếp sau loạt luân lưu trên sân Metropolitano. Đó là kết cục gây tranh cãi và chỉ là một mảnh ghép trong bức tranh căng thẳng ngày một lớn.

Khi sức mạnh trên sân dần cân bằng, mối quan hệ ngoài sân lại thêm gợn sóng. Phía Real Madrid nhìn đại kình địch bằng một con mắt khác. Phía Atletico có sự tự tin mới, song đôi lúc bị nhuốm màu cực đoan bởi hành vi của một nhóm ultras, dù phần đông CĐV lẫn CLB đều lên án. Derby không chỉ là bóng đá, mà còn là va chạm của bản sắc, giai tầng và quyền lực ở thủ đô Tây Ban Nha.

Nguồn gốc đối đầu cũng gắn với bối cảnh xã hội. Từ giữa thế kỷ 20, chủ tịch Santiago Bernabeu xây dựng Real thành đế chế với Di Stefano, Puskas, 5 Cúp C1 liên tiếp giai đoạn 1956–1960. Khu vực quanh Bernabeu ngày một giàu có, khán đài VIP thành nơi tụ hội giới tinh hoa.

Atletico lại gắn với các khu lao động quanh Vicente Calderon, nuôi dưỡng tinh thần “người ngoài cuộc”, đặc biệt dưới thời chủ tịch tự thân Jesus Gil y Gil thập niên 1980–1990. Dù khác biệt tài chính và nhân lực, nội đô Madrid vẫn chia đôi sắc trắng và đỏ, và với người bản địa, derby đôi khi còn “nặng đô” hơn El Clasico.

Sự kiện lớn ở châu Âu tiếp tục châm dầu vào lửa. Năm 2014, Atletico chỉ còn vài giây để vô địch Champions League trước khi Sergio Ramos gỡ hòa phút 93. Real thắng 4-1 trong hiệp phụ. Năm 2016 tại Milan, trận đấu kéo đến luân lưu, hậu vệ Juanfran — trưởng thành từ lò Real — sút hỏng quả quyết định. Real cũng loại Atletico ở các mùa 2014–15 và 2016–17.

Mùa trước, quả 11m của Julian Alvarez bị hủy vì “chạm hai lần” do trượt chân; Real thắng nhờ cú sút quyết định của Antonio Rudiger, rồi các màn ăn mừng trước khu CĐV chủ nhà làm bùng tranh cãi. Rudiger, Kylian Mbappe và Dani Ceballos đều bị UEFA phạt vì hành vi không đúng mực. Sau đó, Atletico khiếu nại; IFAB ra phán quyết mới rằng tình huống “chạm hai lần” sẽ cho đá lại, nhưng đã quá trễ cho Simeone.

Sự thù địch còn bị khoét sâu bởi những sự cố đáng buồn. Courtois — từng là người hùng Atletico thời cho mượn — hứng cơn giận dữ từ một bộ phận CĐV khi trở về trong màu áo Real; có trận bị ném vật thể khiến cuộc đấu gián đoạn 20 phút. Nghiêm trọng hơn, Vinicius Junior nhiều lần là nạn nhân của hành vi phân biệt chủng tộc, từ hô hào trên khán đài đến treo hình nộm trên cầu.

Phía Atletico lên án, nhưng không phải lúc nào cũng đủ mạnh mẽ để xoa dịu làn sóng phẫn nộ. Tranh cãi về trọng tài, thiên vị… lại càng khiến dư luận hai bên sục sôi. Simeone từng mỉa mai “100 năm quyết định” ủng hộ Real tại Bernabeu; Ancelotti đáp lại rằng “vẫn còn vài cái gai khiến họ đau”.

Bất chấp khác biệt tài chính vẫn lớn — Real tự tin về tầm vóc toàn cầu và doanh thu hơn 1 tỷ euro, Atletico quanh mốc 459 triệu — khoảng cách trên sân không còn xa như xưa. Dưới bàn tay Simeone, Atletico đã tạo ra một bản sắc rắn rỏi, thực dụng và giàu sức cạnh tranh. Real dưới thời các thế hệ siêu sao và nay là Xabi Alonso tiếp tục duy trì tiêu chuẩn vô địch, song không còn dễ “đè” đối thủ cùng thành phố như quá khứ.

Derby Madrid hôm nay vì thế vừa giàu chất lượng, vừa nặng mùi lịch sử và cảm xúc. Mỗi lần bóng lăn, quá khứ lại hiện về, hiện tại tiếp tục viết, còn tương lai thì mở ra với đủ va đập giữa danh dự, quyền lực và niềm kiêu hãnh. Ở Madrid, không trận nào chỉ kéo dài 90 phút — derby bắt đầu từ sớm, âm ỉ suốt tuần, và để lại dư chấn rất lâu sau tiếng còi mãn cuộc.