Arsenal thăng hoa vượt trội nhờ đấu pháp tấn công biến ảo của Arteta tại Premier League

Mùa giải 2024-25 đang chứng kiến một Arsenal khác biệt – không chỉ có kết quả ổn định, mà còn linh hoạt hơn bao giờ hết trong cách tiếp cận tấn công. Mikel Arteta, người luôn chú trọng đến chi tiết chiến thuật, đã dùng những “chuỗi trận” giữa các kỳ tập trung đội tuyển để thử nghiệm và điều chỉnh, biến đội bóng của mình trở thành tập thể có khả năng biến hóa trong mọi hoàn cảnh. Từ những tân binh đến các trụ cột, ai cũng được ông tái định nghĩa vai trò, giúp Arsenal duy trì sự sáng tạo và tính bất ngờ ở mỗi trận đấu.

Trước khi mùa giải khởi tranh, Arteta từng chia sẻ rằng ông thường quan tâm đến “chuỗi đối thủ” trong lịch thi đấu – điều giúp ông xây dựng chiến lược dài hơi và tìm sự nhất quán trong ý tưởng. Chính tư duy đó đã mở đường cho giai đoạn tiến hóa của Arsenal.

Sau đợt tập trung đội tuyển hồi tháng 9, ông bắt đầu triển khai kế hoạch mới: sử dụng cầu thủ ở nhiều vai trò khác nhau để làm đa dạng hóa các phương án tấn công. Kết quả là một Arsenal giàu biến ảo, nơi mọi cầu thủ tuyến trên đều có thể đổi vị trí cho nhau trong cùng một trận đấu.

Một trong những người hưởng lợi rõ nhất từ triết lý này là Gabriel Martinelli. Cầu thủ người Brazil khởi đầu mùa giải khá chậm ở vị trí sở trường bên cánh trái, nhưng sau khi được Arteta thử nghiệm ở các vai trò khác, anh dần lấy lại phong độ. Martinelli được đẩy sang cánh phải trong một số trận, thậm chí chơi gần trung tâm để tận dụng khả năng di chuyển không bóng.

Anh ghi dấu ấn với bàn thắng và những pha phối hợp sắc nét, thể hiện khả năng tấn công từ nhiều hướng. Arteta nhận định rằng các pha chạy chỗ trung lộ của Martinelli là yếu tố quan trọng, và việc anh có thể khai thác khoảng trống từ nhiều góc độ giúp Arsenal trở nên khó lường hơn.

Leandro Trossard là một ví dụ khác cho thấy cách Arteta tận dụng sự đa năng. Cầu thủ người Bỉ, dù thường ra sân từ ghế dự bị, đã trở thành một mảnh ghép tự do trong sơ đồ tấn công. Trong một số trận, anh chơi như tiền đạo lệch trái, nhưng cũng có lúc lùi sâu để điều phối bóng ở trung lộ – vai trò gần như “số 10”. Khi Martin Odegaard chấn thương, Trossard được giao nhiệm vụ kết nối các tuyến, giúp mở không gian cho Gyokeres và Saka hoạt động. Việc Arteta cho phép Trossard di chuyển rộng không chỉ giúp đội có thêm phương án tấn công mà còn giảm tải cho tuyến giữa.

Eberechi Eze và Bukayo Saka là hai cái tên khác được Arteta khai thác linh hoạt. Eze, vốn là tân binh, nhanh chóng được thử nghiệm ở cả vị trí cánh trái lẫn trung tâm. Trong trận gặp Manchester City, Arteta kéo anh vào đá giữa sân, nơi anh tỏ ra hiệu quả với khả năng xoay người và chuyền bóng sáng tạo. Khi kết hợp cùng Saka, cả hai liên tục hoán đổi vị trí – lúc đá cánh, lúc bó vào trong – khiến hàng thủ đối phương luôn bị kéo giãn.

Ở trận thắng Olympiacos, Eze chơi lệch trái nhưng thường xuyên phối hợp với Saka, người khi đó được Arteta hoán đổi sang cánh đối diện. Chính sự dịch chuyển linh hoạt ấy đã mở ra nhiều pha phối hợp hiệu quả, một trong số đó dẫn đến bàn thắng của Saka sau tình huống dứt điểm quyết đoán.

Saka, vốn quen cắt vào trong từ cánh phải, giờ đây có thể hoạt động tự do ở cả hai biên. Anh từng tạo ra sự khác biệt khi chuyển sang cánh trái – tương tự như pha lập công từng giúp Arsenal đánh bại Newcastle mùa 2021-22. Việc Arteta sẵn sàng thay đổi vai trò của ngôi sao người Anh cho thấy ông không muốn đội hình bị đóng khung. Mục tiêu của ông là tạo ra một hệ thống mà bất kỳ cầu thủ tấn công nào cũng có thể thay thế và hỗ trợ lẫn nhau.

Ở trung tuyến, Declan Rice và Martin Odegaard đóng vai trò giữ nhịp cho toàn bộ cấu trúc tấn công. Rice, người từng được xem là tiền vệ phòng ngự thuần túy, nay được phép dâng cao nhiều hơn. Anh không chỉ thu hồi bóng mà còn có thể tham gia trực tiếp vào khâu tấn công, thậm chí ghi bàn trong các trận lớn. Sự linh hoạt này giúp Arsenal dễ dàng thay đổi nhịp độ, khi Rice có thể hoán đổi vị trí với Zubimendi tùy từng tình huống.

Trước khi dính chấn thương đầu gối, Odegaard thể hiện phong độ ấn tượng khi được Arteta cho phép di chuyển linh hoạt hơn. Anh không chỉ hoạt động lệch phải như thường lệ mà còn bó vào trung tâm hoặc dạt trái để tìm khoảng trống giữa các tuyến. Những pha chuyền bóng xé toang hàng phòng ngự từ vị trí trung lộ của anh cho thấy tầm ảnh hưởng chiến thuật mà Arteta đang cố xây dựng – một đội hình mà mỗi cá nhân đều có thể thay đổi vị trí tùy vào diễn biến trận đấu.

Điều Arteta làm không chỉ đơn giản là thử nghiệm vị trí. Ông đang tạo ra một Arsenal có thể tự thích ứng – nơi mọi cầu thủ hiểu rõ vai trò của người khác và sẵn sàng thay thế khi cần. Với cách vận hành này, đối thủ rất khó “bắt bài” đội bóng, bởi Arsenal có thể chuyển từ sơ đồ 4-3-3 sang 4-2-3-1 hoặc 3-2-5 chỉ trong vài pha triển khai. Khi một tập thể đã gắn bó nhiều năm, sự đổi mới như thế là điều cần thiết để duy trì động lực và khả năng cạnh tranh ở Ngoại hạng Anh.

Việc Arteta luân phiên thử nghiệm Martinelli, Saka, Trossard, Eze hay Rice trong các vai trò khác nhau không chỉ mang lại tính đa dạng mà còn giúp các cầu thủ nâng cao khả năng đọc trận đấu. Arsenal hiện không còn phụ thuộc vào một cá nhân duy nhất trong khâu sáng tạo, mà thay vào đó, mỗi người đều có thể trở thành “ngòi nổ” bất ngờ. Chính sự tiến hóa này đang giúp “Pháo thủ” duy trì vị thế dẫn đầu Ngoại hạng Anh, đồng thời tạo dựng hình ảnh của một tập thể toàn diện – vừa kỷ luật, vừa đầy biến ảo trong tấn công.